चॉकलेट हा एक असा खाद्यपदार्थ आहे ज्याचे नाव पूर्वी कमी ऐकायला मिळत असे, महाग असल्यामुळे फक्त मोठ्या घरातील मुलेच ते खात असत, पण काळ बदलल्या बरोबर चॉकलेट अनेक उत्पादक कंपन्या बाजारात आल्या, त्यामुळे स्पर्धेमुळे त्यांच्या किमतीत चढ-उतार झाले आणि आज चॉकलेट ही प्रत्येक घरातील लहान मुलांची पहिली पसंती बनली आहे, बाजारात चॉकलेटला प्रचंड मागणी आहे.
दिवसेंदिवस त्याची वाढती मागणी पाहता, जर तुम्हालाही हा व्यवसाय सुरू करण्याची इच्छा असेल तर आपण पाहुयात या व्यवसायाबद्दल संपूर्ण माहिती. chocolate
चॉकलेट म्हणजे काय?
चॉकलेट हा मुलांचा अतिशय चविष्ट आणि आवडता पदार्थ आहे. डेअरीमिल्क, कॅडबरी, आयटीसी इत्यादींचे नाव तुम्ही ऐकले असेलच, या सर्व चॉकलेट्स बनवणाऱ्या प्रसिद्ध कंपन्या आहेत. डेअरी मिल्कची प्रसिद्ध जाहिरात ‘चलीये कुछ मीठा हो जाए’ ही जाहिरात तुम्ही पाहिली किंवा ऐकली असेलच की, ती .चॉकलेट फक्त लहान मुलांचीच नाही तर मोठ्यांनाही खूप आवडते.
Chocolate कश्यापासुन बनते.?
चॉकलेट मुख्यत्वे कोकोच्या बियापासून तयार केले जाते, कोकोच्या बियांची चव खूप कडू असते, परंतु ते किण्वन प्रक्रिये (fermentation process) द्वारे आणि त्यात अनेक घटक घालून स्वादिष्ट बनवले जाते.
व्यावसायिक स्तरावर चॉकलेट बनवण्यासाठी खालील कच्चा माल मिसळला जातो-
१. चॉकलेट कंपाऊंड – हे कोको, वसा आणि साखर यांचे मिश्रण आहे जे तुम्हाला बाजारात तयार मिळते.
२. फ्रुट्स फ्लेवर – चॉकलेट्स चविष्ट बनवण्यासाठी वेगवेगळ्या प्रकारचे फळ फ्लेवर्स टाकले जातात.
३. कलर – चॉकलेट रंगीबेरंगी करण्यासाठी त्यात वेगवेगळे रंग मिसळले जातात.
४. चोको चिप्स – चॉकलेट बनवण्यासाठी चोको चिप्स आवश्यक असतात जे तुम्ही ऑनलाइन देखील खरेदी करू शकता.
५. रॅपिंग पेपर – यामध्ये तयार चॉकलेट्स पॅकिंगच्या वेळी गुंडाळल्या जातात.
६. सार – चॉकलेटमध्ये सुगंध आणण्यासाठी ते जोडले जाते.
७. नट्स – याचा वापर चॉकलेटला चवदार बनवण्यासाठी केला जातो.
८. चॉकलेट मोल्ड – चॉकलेटला वेगवेगळे आकार देण्यासाठी चॉकलेट मोल्ड वापरले जातात.
९. ट्रान्सफर शीट – चॉकलेट सजवण्यासाठी वापरली जाते.
मागणी
चॉकलेटची पोहोच मोठ्या घरांपुरती मर्यादित नसून ती मध्यमवर्गीय आणि निम्नवर्गीय कुटुंबांच्या घरापर्यंत पोहोचली आहे. मुलांच्या वाढदिवसाच्या पार्टीत, सर्व पाहुण्यांना चॉकलेट भेट म्हणून घेणे आवडते कारण मुलांना मिठाईपेक्षा चॉकलेट जास्त आवडते. त्यामुळे आगामी काळात त्याची मागणी प्रचंड वाढणार आहे.
हा व्यवसाय कसा सुरु करावा.?
तुम्हाला चॉकलेट बनवण्याचा व्यवसाय मोठ्या प्रमाणावर सुरू करायचा असल्याने, माझा सल्ला आहे की तुम्ही एकदा कोणत्याही चॉकलेट बनवणाऱ्या कंपनीच्या कार्यशाळेला भेट द्या, चाचणी करा आणि हा व्यवसाय कोठून सुरू करण्यासाठी आवश्यक असलेली सर्व यंत्रसामग्री आणि कच्चा माल याची माहिती मिळवा आणि आवश्यक भांडवल मोजा, मगच सुरू करा.
हा व्यवसाय कुठे सुरु करावा.?
व्यवसाय सुरु करताना नेहमीच सुचवले जाते कि व्यवसायाची सुरुवात बाजारात करा पण तुम्ही बाजारातच सुरुवात केली पाहिजे असे काही नाही.
जर तुमच्याकडे स्वतःची जागा बाजारात उपलब्ध नसेल, तर तुम्ही भाड्याने खोली घेतली तर तुमचा खर्च वाढेल, त्यामुळे पुरेशी जागा उपलब्ध असल्यास तुम्ही स्वतःच्या घरापासून सुरुवात करू शकता. तुमच्या घरी वीज जोडणी उपलब्ध असावी आणि घरापर्यंत रहदारीची सोय पण असावी
परवाना
चॉकलेट हे खाद्यपदार्थ आहे, त्यामुळे FSSAI कडून परवाना घेणे अनिवार्य आहे, त्याआधी तुम्हाला GST नोंदणी करावी लागेल जी कोणत्याही व्यवसायाच्या यशस्वी संचालनासाठी आवश्यक आहे.
त्यानंतर फूड लायसन्ससाठी अर्ज करा, अर्ज केल्यानंतर विभागीय अधिकारी तुमच्या कार्यशाळेत येऊन तुमच्या उत्पादनाची गुणवत्ता तपासतील आणि समाधानी झाल्यानंतरच तुम्हाला कारखाना सुरू केल्याचा दाखला मिळेल.
यानंतर तुम्ही ट्रेडिंग परवाना आणि ब्रँड ट्रेडमार्क नोंदणीसाठी अर्ज करू शकता.
यंत्रे आणी सामग्री
चॉकलेट बनवण्याचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी, तुमच्याकडे खालील मशीन असणे आवश्यक आहे-
१. मेल्टर मशीन – या यंत्राच्या मदतीने कोकोच्या बिया गरम करून वितळवल्या जातात.
२. मिक्सिंग मशीन – या यंत्राच्या मदतीने सर्व कच्चा माल चांगला मिसळला जातो.
३. रेफ्रिजरेटर – यामध्ये कोको बटर ठेवले जाते जेणेकरून ते खराब होऊ नये.
४. तापमान नियंत्रक – त्याचे काम तापमान नियंत्रित करणे आहे, ते चॉकलेट प्रक्रियेत देखील वापरले जाते.
५. सिलिकॉन मोल्ड्स- हे सिलिकॉनचे बनलेले साचे आहेत ज्यामध्ये चॉकलेट मोल्ड केले जाते.
ही मशीन्स खरेदी करण्यापूर्वी, तुम्ही इंडियामार्टच्या www.indiamart.com वेबसाइटवर त्यांचे दर तपासू शकता आणि ऑनलाइन देखील खरेदी करू शकता.
गुंतवणूक
हा व्यवसाय दोन प्रकारे सुरू केला जाऊ शकतो, स्वतः कोको बियाणे ऑर्डर करून आणि त्यापासून चॉकलेट तयार करून, पण त्यासाठी तुम्हाला अधिक भांडवल गुंतवावे लागेल. कारण यामध्ये तुम्हाला साफसफाई, भाजणे, विनोइंग इत्यादीसाठी अतिरिक्त मशीन खरेदी करावी लागतील जी खूप महाग असतील. तर दुसर्‍या मार्गाने तुमचा व्यवसाय सुरू करू शकता ज्यामध्ये तुम्ही बाजारातून तयार कोको कंपाऊंड खरेदी करून सहज चॉकलेट बनवू शकता, ज्यासाठी जास्त मशिनरी लागणार नाही.
नवशिक्यांना अशा प्रकारे त्यांचा व्यवसाय सुरू करण्याचा सल्ला दिला जातो आणि कमाई सुरू झाल्यानंतर तुम्ही एक मोठा प्लांट उभारू शकता.
हा उद्योग उभारण्यासाठी अधिक भांडवल आवश्यक आहे, जर तुमच्याकडे पुरेसे भांडवल नसेल आणि तुम्हाला हा व्यवसाय करायचा असेल, तर तुम्ही भारत सरकारच्या मुद्रा कर्ज कार्यक्रमांतर्गत कर्ज घेऊन तुमचा व्यवसाय सुरू करू शकता.
चॉकलेट बनवण्याची प्रक्रिया
चॉकलेट बनवण्याचा व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी, तुम्हाला प्रशिक्षण (चॉकलेट बनवण्याचा कोर्स) घेणे आवश्यक आहे. यासाठी तुम्ही फॅक्टरीमध्ये जाऊन ट्रेनिंग घेऊ शकता किंवा यूट्यूबवर चॉकलेट बनवण्याचे व्हिडीओ पाहून चॉकलेट मेकिंग शिकू शकता.
पॅकेजिंग
पूर्णपणे तयार केलेली चॉकलेट्स चांगल्या दर्जाच्या रॅपिंग पेपरमध्ये पॅक केली जातात. पॅकेट खूप चांगले आणि आकर्षक असावे कारण चांगले पॅकिंग देखील विक्रीत महत्त्वाची भूमिका बजावते. आजकाल या पॅकेट्सवर मोटू पतलू, वीर द रोबो बॉय, टॉम अँड जेरी इत्यादी व्यंगचित्रे छापली गेली, तर मुलांना ती अधिक आवडतात, त्यामुळे त्याची काळजी घेतली पाहिजे.
सर्व आवश्यक माहिती पॅकेटच्या शीर्षस्थानी दिली जाते जसे की उत्पादन तारीख, कालबाह्यता (Expiry) तारीख, किंमत इ.
आता ही छोटी पाकिटे मोठमोठ्या कार्टनमध्ये पॅक करून घाऊक विक्रेत्यांना पाठवली जातात जिथून किरकोळ विक्रेते ती घेऊन त्यांची विक्री करतात.
विक्री कशी वाढवायची?
कोणत्याही व्यवसायाचे यश हे त्याचे उत्पादन किती विकले जाते यावर अवलंबून असते, जितकी जास्त विक्री तितका जास्त नफा होईल, त्यामुळे तुमच्या उत्पादनाच्या जास्तीत जास्त विक्रीसाठी या क्षेत्राकडे जास्तीत जास्त लक्ष देणे आवश्यक आहे.
मला विश्वास आहे की जर तुम्ही तुमच्या उत्पादनाची गुणवत्ता योग्य ठेवली आणि तुमच्या उत्पादनाची किंमत सुरुवातीच्या काळात इतर कंपन्यांच्या तुलनेत कमी ठेवली, तर तुमचे उत्पादन नक्कीच विकले जाईल, याची 100% हमी आहे, चॉकलेट ची विक्री वाढवण्यासाठी काही टिप्स खालीलप्रमाणे आहेत-
२. जो होलसेल विक्रेत्याने तुमचे उत्पादन होलसेल दराने मोठ्या प्रमाणात खरेदी केले आहे, त्याने या दरम्यान काही भेटवस्तू देणे आवश्यक आहे.
३. आपल्या जवळ किंवा राज्य परिसरात कोणत्याही प्रकारची आपत्ती घडते त्या वेळी पीडितांनी यथाशक्ती दानधर्म आणि शैक्षणिक संस्थांना सहकार्य करावे, या सर्व कामांचा आपल्या कंपनीवर सकारात्मक परिणाम होतो.
४. तुमच्या कर्मचार्‍यांना चांगले वागवा आणि त्यांचे पगार वेळेवर द्या.
५. ईमेल, वेबसाइट, फोन नंबर आणि सोशल मीडियाद्वारे ग्राहकांशी कनेक्ट व्हा.
६. ग्राहकांना आकर्षित करण्यासाठी तुम्ही काही भेटवस्तू देण्याची योजना देखील करू शकता, ज्यामुळे तुमची विक्री वाढेल.
प्रॉफिट
या व्यवसायात नफा खूप जास्त आहे, एकदा तुमच्या उत्पादनाने बाजारात त्याचे नाव तयार केले, नंतर तुम्हाला फक्त नफाच होतो, एखादे उत्पादन जेवढे प्रसिद्ध होईल, तेवढा कंपनीला अधिक नफा मिळतो. त्यामुळे सुरुवातीला तुमच्या नफ्यावर जास्त लक्ष न देता तुमच्या उत्पादनाची गुणवत्ता आणि लोकप्रियता यावर लक्ष द्या, नफा आपोआप वाढेल.
जर तुम्हाला हा दीर्घकालीन व्यवसाय बनवायचा असेल, तर अधिक नफा मिळविण्याच्या मागे लागताना तुमचे नुकसान होईल. तसे, या व्यवसायात नफ्याचे प्रमाण खूप जास्त आहे कारण चॉकलेट्स सहजपणे दुप्पट किमतीत विकल्या जातात.
निष्कर्ष
मित्रांनो, मला आशा आहे की तुम्हाला ही पोस्ट खूप चांगली आणि माहितीपूर्ण वाटली असेल, तरीही हा व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी, तुम्हाला कुठूनतरी संपूर्ण माहिती काढणे गरजेचे आहे, तरच हा व्यवसाय व्यवस्थित सुरू होईल.
जर तुम्हाला ही पोस्ट आवडली असेल, तर मला कमेंट करून सांगा आणि तुमच्या मित्रांना जास्तीत जास्त शेअर करा, तुमची कमेंट आम्हाला अधिक प्रेरणा देते जेणेकरून आम्ही तुमच्यासाठी आणखी नवीन व्यवसाय कल्पना आणू शकू.
धन्यवाद.
