गाय, म्हशीचे दूध वाढवण्याचे तीन सोपे उपाय | Increase Cow Buffalo Milk

Increase Cow, Buffalo Milk: भारतातील पशुपालकांना नेहमीच असा प्रश्न पडतो की त्यांनी आपल्या जनावरांना कोणते खाद्य द्यावे जेणेकरून त्यांची जनावरे चांगले दूध उत्पादन देऊ शकतील. Increase Cow Buffalo Milk त्यामुळे हा लेख त्यांच्यासाठीच आहे.

प्रधानमंत्री मुद्रा लोन योजना-2024 | PM Mudra Loan | Benefit, Eligibility, Online Apply | PMMY Application Form Download

शेती व्यतिरिक्त पशुपालन हा देखील भारतातील शेतकऱ्यांसाठी एक मोठा व्यवसाय बनला आहे. आजकाल पशुपालनाचा व्यवसाय भारतातच नाही तर परदेशातही पोहोचला आहे. (agriculture) कारण जनावरांकडून दूध मिळते आणि दुधाची मागणी कधीच कमी होत नाही. परंतु, यादरम्यान, पशुपालक शेतकऱ्यांसमोर सर्वात मोठा प्रश्न उरतो की, ते त्यांच्या जनावरांपासून जास्तीत जास्त दूध उत्पादन कसे मिळवायचे.

प्रधानमंत्री मुद्रा कर्ज योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज कसा करावा

येथे क्लिक करून पहा

ग्रामीण स्वयंरोजगार प्रशिक्षण केंद्र आयोजित

• आधुनिक बंदिस्त शेळी पालन
• दुग्ध व्यवसाय
• कुक्कुट पालन
• शेंद्रीय शेती

नैसर्गिक उपायांनी दुधाचे प्रमाण कसे वाढवता येते ते जाणून घ्या

भारतात प्राचीन काळापासून शेतीसह पशुपालन केले जात आहे. आजही शेतकरी शेतीसोबतच पशुपालन करून उत्पन्न वाढवत आहेत. (pashu kisan credit card) अशा परिस्थितीत, पशुपालक शेतकऱ्यांसमोर सर्वात मोठी समस्या आहे की त्यांचे गाय, म्हशीसारखे प्राणी कमी दूध देतात. अनेक वेळा असे दिसून येते की, अधिक दुधाच्या हितासाठी पशुपालक शेतकरी आपल्या दुभत्या गायी, म्हशींना टोचून घेतात, त्यामुळे ते अधिक दूध देऊ लागतात. Increase Cow Buffalo Milk पण आम्ही तुम्हाला सांगतो की असे केल्याने केवळ जनावरांच्या आरोग्यावरच परिणाम होत नाही तर असे दूध सेवन करणे इतरांसाठीही धोकादायक ठरू शकते. आज आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत की गाय, म्हैस यांसारख्या दुभत्या जनावरांचे दूध नैसर्गिक आणि घरगुती औषधी पद्धतीने कसे वाढवावे जेणेकरुन प्राणी स्वतःहून अधिक दूध देऊ शकेल. चला तर मग जाणून गाय, म्हशीचे दूध वाढवण्याचे तीन सोपे मार्ग.

गायीच्या दुधाची पावडर (Cow’s milk powder)

लहान मुलांच्या आरोग्यासाठी ज्याप्रमाणे बाजारात अनेक पौष्टिक पावडर उपलब्ध आहेत, त्याचप्रमाणे दुभत्या जनावरांसाठीही अनेक कंपन्यांच्या पावडर उपलब्ध आहेत, ज्याचा वापर करून जनावरे अधिक दूध देतात. याशिवाय शेतकरी देशी पद्धतीने जनावरांसाठी चूर्ण (powder) बनवतात, ज्यामुळे जनावरांना दूध दिल्यास जास्त दूध मिळते.

गाई म्हशींना दूध वाढवणारी इंजेक्शने दिल्याने हे नुकसान होते

बरेच लोक आपल्या गायी आणि म्हशींचे अधिक दूध मिळविण्यासाठी इंजेक्शन इत्यादींचा अवलंब करतात, ते सुरुवातीला प्रभावी असल्याचे सिद्ध होते परंतु काहीवेळा त्याचा परिणाम उलट देखील होतो. अधिकाधिक दूध काढण्यासाठी गाई-म्हशींना ऑक्सिटोसिनचे इंजेक्शन दिले जाते. या दुधाचे सेवन आरोग्यासाठी अत्यंत घातक आहे. ऑक्सिटोसिनच्या (oxytocin) इंजेक्शनवर बंदी असतानाही त्याचा वापर गायी आणि म्हशींमध्ये दूध उत्पादन वाढवण्यासाठी केला जातो. अशा परिस्थितीत, वापरकर्ता आणि विक्रेता दोघांनाही दंड आणि शिक्षा होऊ शकते. अन्न सुरक्षा आणि औषध प्रशासनाने अनेकदा अशा इंजेक्शनची खेप पकडली असून त्यावर शिक्षेची आणि दंडाची तरतूद आहे. असे मानले जाते की गायी आणि म्हशींना दूध देऊनही त्यांच्या मुलांसाठी सुमारे 25 टक्के बचत होते. (oxytocin injection) हे इंजेक्शन देऊन दूधही बाहेर काढले जाते जे धोकादायक आहे.

असे दूध वाढवण्याचे नैसर्गिक सोपे उपाय

गाय, म्हशीचे दूध वाढवण्यासाठी आपण नेहमी निरुपद्रवी उपाय केले पाहिजेत जेणेकरून जनावरांच्या आरोग्यास कोणतीही हानी होणार नाही आणि दूध देखील अधिक प्रमाणात मिळते. अशा उपायांचा अवलंब केल्यास दर्जेदार दूध अधिक प्रमाणात मिळू शकते. त्यासाठी गाय किंवा म्हशीच्या आहाराकडेही लक्ष देणे आवश्यक आहे. याशिवाय त्यांची देखभाल आणि देखभाल याकडेही लक्ष दिले पाहिजे.

1.चवळी खाल्ल्याने गाय आणि म्हशीचे दूध वाढते

पशुसंवर्धन विभागाच्या म्हणण्यानुसार, चवळीचे गवत खाल्ल्याने गायीचे दूध वाढते. चवळीच्या गवतामध्ये औषधी गुणधर्म असतात ज्यामुळे दुधाचे प्रमाण वाढते. चवळीचे गवत खाल्ल्याने गाईच्या आरोग्यावर कोणताही विपरीत परिणाम होत नाही आणि दुधाचे प्रमाणही सहज वाढते. milk चवळीच्या गवतामध्ये काही वैशिष्ट्ये आढळतात, त्यामुळे ते गाई आणि म्हशींना खाऊ घालणे फायदेशीर असल्याचे सांगितले जाते. चवळी गवताचे वैशिष्ट्य म्हणजे हे गवत इतर गवतांपेक्षा अधिक पचणारे असते. त्यात प्रथिने आणि फायबर मुबलक प्रमाणात आहे जे दुग्धजन्य प्राण्यांसाठी आवश्यक आहे. अशा परिस्थितीत पशुपालकांनी गाई आणि म्हशींना चवळीचे गवत खायला दिल्यास ते नैसर्गिकरित्या दुधाचे प्रमाण वाढवू शकतात.

2.गाय आणि म्हशीचे दूध वाढवण्यासाठी घरगुती औषध बनवा

गाय आणि म्हशीच्या दुधाचे प्रमाण वाढवण्यासाठी तुम्ही त्याचे औषध घरीच बनवू शकता. यासाठी तुम्हाला काही गोष्टींची आवश्यकता असेल ज्या तुम्हाला सहज उपलब्ध होतील. औषध तयार करण्याची पद्धत खालीलप्रमाणे आहे-

हे औषध बनवण्यासाठी तुम्हाला 250 ग्रॅम गव्हाची लापशी, 100 ग्रॅम गुळाचे सरबत, 50 ग्रॅम मेथी, एक कच्चा खोबरे, 25-25 ग्रॅम जिरे आणि कॅरमचे दाणे लागतील.

या गोष्टी कशा वापरायच्या

• सर्व प्रथम दलिया, मेथी आणि गूळ शिजवून घ्या. यानंतर नारळ बारीक करून त्यात टाका. ते थंड झाल्यावर जनावरांना खायला द्यावे.
• हे घटक 2 महिने फक्त सकाळी रिकाम्या पोटी खायला हवे.
• गाईला बाळ देण्‍याच्‍या एक महिना अगोदर ते सुरू करावे आणि बाळ दिल्‍यानंतर एक महिन्‍यापर्यंत पाजावे.
• 25-25 ग्रॅम कॅरम आणि जिरे गोहत्येच्या 3 दिवसांनंतरच द्यावे. असे केल्याने तुम्हाला लवकरच चांगले परिणाम मिळू लागतील.
• गाईला 21 दिवस बछडे होईपर्यंत सामान्य आहार द्यावा.
• गाईचे बाळ 3 महिन्यांचे झाल्यावर किंवा गाईचे दूध कमी झाल्यावर त्याला दररोज 30 ग्रॅम जवस औषध पाजावे, त्यामुळे दूध कमी होणार नाही.

3.मोहरीचे तेल आणि पिठापासून दूध वाढवण्याचे औषध बनवा

मोहरीचे तेल आणि पिठापासून घरगुती औषध बनवून गायीला पाजून म्हशीच्या दुधाचे प्रमाणही वाढवता येते. औषध बनवण्याची पद्धत खालीलप्रमाणे आहे-

सर्व प्रथम, 200 ते 300 ग्रॅम मोहरीचे तेल, 250 ग्रॅम गव्हाचे पीठ घ्या. आता दोन्ही एकत्र करून संध्याकाळच्या वेळी जनावरांना चारा व पाणी देऊन खायला द्यावे. औषध खाल्ल्यानंतर जनावराला पाणी देऊ नये हे लक्षात ठेवा. milk एवढेच नाही तर हे औषध पाण्यासोबतही देऊ नये. (Top Breeds of Buffalo) अन्यथा जनावराला खोकल्याची समस्या असू शकते. हे औषध फक्त 7-8 दिवस जनावरांना खायला द्यावे, त्यानंतर हे औषध बंद करावे. त्याचबरोबर जनावरांना हिरवा चारा, कापूस बियाणे इत्यादी आपण आधीच देत असलेला डोस चालू ठेवावा. ते बंद करता कामा नये.

दुभत्या गायी, म्हशींच्या काळजीकडेही लक्ष द्या

• वरील घरगुती उपायांव्यतिरिक्त पशुपालकांनी दुभत्या गायी, म्हशींची योग्य देखभाल व निगा याकडेही लक्ष दिले पाहिजे. तसेच दूध उत्पादन वाढण्यास मदत होते.
• दुभत्या गायी, म्हशी, गाई यांचे निवासस्थान स्वच्छ असावे, त्यामध्ये प्रकाश व हवेची योग्य व्यवस्था असावी.
• जनावरांसाठी पावसाळ्यात आरामात बसू शकेल अशी पक्की जागाही असावी.
• प्राण्यांसाठी विशेष घर आणि खाद्य क्षेत्र तुलनेने उंच आणि पातळीचे असावे.
• उन्हाळ्यात जनावरांसाठी पंखे किंवा कुलरची सोय ठेवावी जेणेकरून जनावरांना उष्णतेपासून आराम मिळेल.
• जनावरांना हिरवा चारा खायला हवा. त्यामुळे दुधाचे प्रमाण वाढते.
• जनावराला वेळोवेळी लसीकरण करावे जेणेकरुन जनावर लवकर या रोगाला बळी पडू नये.
• जनावरांना कधीही उघड्यावर सोडू नये. उघड्यावर सोडल्यास प्राणी इकडे तिकडे फिरू लागतात आणि अनेक प्रकारच्या हानिकारक गोष्टी खातात, त्यामुळे त्यांच्या आरोग्यावर वाईट परिणाम होतो.

खालील गवत चाऱ्याने पण दुध वाढते

1.झिरका गवत (Cumin grass)

या यादीत दुसरे नाव जिरका गवताचे आहे. या गवताची पेरणीही सोपी आहे कारण बारसीम गवताच्या तुलनेत जिरका गवतामध्ये कमी पाणी द्यावे लागते. या गवताच्या लागवडीचा प्रगत काळ ऑक्टोबर ते नोव्हेंबर हा आहे.

2.बरसीम गवत (berseem grass)

या यादीत पहिले नाव बारसीम गवताचे आहे. हे गवत प्राण्यांसाठी सर्वोत्तम आणि पौष्टिक मानले जाते. त्यात कॅल्शियम आणि फॉस्फरस पुरेशा प्रमाणात आढळतात. त्याच बरोबर प्राणी देखील हा स्वादिष्ट गवत मोठ्या आवडीने खातात. यामुळे जनावरांची पचनक्रियाही बरोबर राहते.

3.नेपियर गवत (napier grass)

नेपियर गवत उसासारखे दिसते. दुभत्या जनावरांसाठी अन्न म्हणून ते अतिशय पौष्टिक मानले जाते. त्याची सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे त्याचे पीक फार कमी वेळात होते. शेतकरी बांधव फक्त 50 दिवसात तयार करतात. (grass)अशा स्थितीत शेतकऱ्यांसाठीही ते फायदेशीर आहे.