खेड्यापाड्यातील सुशिक्षित तरुणांना रोजगारासाठी खूप काळजी असल्याचे अनेकदा दिसून येते. गावात रोजगार नाही, काय करायचे, असे अनेकजण विचारताना ऐकायला मिळतात. आमच्याकडे भरपूर पैसा असेल तर आम्ही मोठ्या शहरात जाऊन काही व्यवसाय करू. किंवा आजकाल सरकारी नोकऱ्या निघत नसल्याचंही ऐकायला मिळतं, अशा परिस्थितीत खेड्यापाड्यात बेरोजगारी खूप जास्त आहे. मात्र ग्रामीण भागात रोजगाराची साधने नाहीत, असे नाही.
ग्रामीण भागासाठी 20 व्यवसाय कल्पना
आजच्या लेखात आम्ही अशाच काही सोप्या व्यवसाय कल्पनांचा अंतर्भाव करण्याचा प्रयत्न केला आहे ज्या ग्रामीण भागात राहणाऱ्या लोकांसाठी उपजीविकेचे साधन बनू शकतात.
1.चहाचे दुकान व्यवसाय
मित्रांनो, तुमच्यापैकी काहींना वाईट वाटेल की हे खूप सोपे काम आहे आणि हा एक व्यवसायही आहे. पण याचा सखोल अभ्यास केला तर अशी अनेक उदाहरणे सापडतील जिथे चहा विक्रेत्याचे मासिक उत्पन्नही सरकारी नोकरी करणार्‍या कामगाराइतके असते. जर तुम्ही स्वावलंबी होण्याचा ठाम इरादा ठेवला असेल तर चहाच्या दुकानाची कल्पनाही खूप चांगली ठरू शकते.
आता लक्षात येते की, छोट्या गावात एवढी लोकसंख्या नाही, मग तिथे चहाच्या टपऱ्या किंवा चहाच्या दुकानाचा फायदा कसा होणार?
हा विचार तुमच्या मनात आला असेल तर त्यात वाईट काहीच नाही. प्रत्येक व्यावसायिकाने अशा सर्व बाबींचा विचार केला पाहिजे.
यासाठी दोन गोष्टी खूप महत्त्वाच्या आहेत – पहिली म्हणजे जास्त लोक येतात अशा ठिकाणी तुम्ही तुमचे दुकान लावा. जसे की बस स्टँड किंवा कोणत्याही चौकात. हा अतिशय कमी खर्चाचा व्यवसाय आहे आणि त्यात तुम्हाला जास्त कर्मचाऱ्यांचीही गरज नाही. चहाचे स्टॉल जास्त चालत असल्याचे आढळल्यास तुम्ही कर्मचारी नियुक्त करू शकता.
दुसरी महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे कोणत्याही व्यवसायात शक्यता शोधाव्या लागतात आणि नव्या शक्यता निर्माण कराव्या लागतात. मी एका चहाच्या दुकानदाराला खूप दिवसांपासून ओळखतो. ज्या गावात त्याचे दुकान आहे ते अगदी लहान आहे पण त्याचे उत्पन्न इतर गावातील ग्राहकांपेक्षा जास्त आहे. त्यांनी बनवलेला चहा संपूर्ण परिसरात खूप आवडला असून त्यांच्याकडून चहा प्यायला दूरदूरवरून लोक येतात.
त्या दुकानमालकाने मुख्य रस्त्यावर दुकान थाटले असून, त्यातून दररोज अनेक वाहने जातात. त्याच्या चहाची चव अशी आहे की एकदा तो तिथला चहा प्यायला की तो पुन्हा नक्की येतो. सगळ्यात चांगली गोष्ट म्हणजे तो चहाच्या दुकानाची आऊटडोअर डिलिव्हरी करत नाही, पण ज्याला चहा हवा असेल तो स्वतः येऊन तो घेतो.
इथे हे लक्षात ठेवण्यासारखे आहे की जर तुमच्या कामात आणि सेवेत गुणवत्ता असेल तर नक्कीच तुमचा व्यवसाय इतर लोकांपेक्षा जास्त प्रसिद्ध होईल आणि तुम्हाला त्याचा फायदा मिळायला हवा.
2.पाणीपुरीचा स्टॉल
चहाप्रमाणेच पाणीपुरीचे दुकान किंवा स्टॉल हा देखील कमी खर्चाचा आणि कमी मनुष्यबळाचा व्यवसाय आहे. जर तुम्हाला छोट्या पातळीपासून सुरुवात करायची असेल तर तुम्ही एकट्याने सुरुवात करू शकता.
येथे तुम्ही तुमचा व्यवसाय अतिशय कमी खर्चात सुरू करू शकता आणि यासाठी कोणत्याही शिक्षण किंवा प्रशिक्षणाची आवश्यकता नाही. एकदा तुम्ही ते कसे बनवायचे ते शिकले की, काम सोपे झाले. माझी एक ओळख आहे, त्याने पाणीपुरीच्या व्यवसायात एवढा पैसा कमावला आहे की त्याच्या कमाईने त्याने स्वतःचे घर बांधले आहे. इथली सगळ्यात चांगली गोष्ट म्हणजे ते यासाठी कोणत्याही दुकानावर किंवा हातगाडीवर स्टॉल लावत नाहीत, तर ते स्वत:च्या मोटरसायकलवर गावोगावी जाऊन विकतात आणि रोज सायंकाळपर्यंत भरपूर कमाई करतात.
त्यांच्या बनवलेल्या पाण्याच्या पुर्‍या अतिशय चवदार असतात आणि त्यांचा दर्जा टिकून असतो, त्यामुळे त्यांना भरपूर उत्पन्न मिळते.
3.ऑटो रिक्षा चालवून कमवा
माझी एक ओळख आहे. तो M.S. C. केले आहे. अनेक वर्षे त्रास देऊनही नोकरी न मिळाल्याने त्यांनी रिक्षा विकत घेतली आणि ती चालवून कमाई सुरू केली. यातील सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे त्यांच्या गावाशिवाय त्यांना आजूबाजूच्या गावातूनही भाडे मिळते आणि स्वातंत्र्य आहे.
पुरेसे पैसे मिळाल्यावर त्याने दुसरी रिक्षा घेतली आणि ती रिक्षा त्याचा चालक चालवतो. त्यामुळे त्यांना दुप्पट नफा मिळतो. शिक्षित आणि बेरोजगार न राहता त्यांनी हा व्यवसाय निवडला आणि आज त्यांच्याकडे भरपूर पैसा आहे.
जे कमी शिकलेले आहेत तेही हे काम सहज करू शकतात. यासाठी रिक्षा कशी चालवायची हे माहीत असणं आणि ड्रायव्हिंग लायसन्स असणं आवश्यक आहे. होय, यामध्ये थोडी गुंतवणूक आहे पण ऑटो किंवा रिक्षा खरेदी करण्यासाठी, परंतु यासाठी बँकांकडून कर्ज देखील उपलब्ध आहे आणि त्याच कमाईने ते कर्जाची परतफेड देखील करू शकतात.
4.mp ऑनलाइन दुकान
आजकाल प्रत्येक गावात एमपी ऑनलाइनची मागणी आहे. जवळजवळ प्रत्येकाला ऑनलाइन काम करणे आवश्यक आहे आणि जेव्हा ही सुविधा गावात उपलब्ध नसते तेव्हा लोक गावात किंवा शहरात जातात. एमपी ऑनलाइनसाठी काही गुंतवणूक आवश्यक आहे परंतु कोणत्याही मोठ्या जनरल स्टोअर किंवा हार्डवेअर स्टोअरच्या तुलनेत ही गुंतवणूक खूपच कमी आहे. जे तरुण सुशिक्षित आहेत आणि संगणक कसे चालवायचे ते जाणतात ते यासाठी प्रयत्न करू शकतात. Startup Business
येथे तुम्ही विविध सरकारी योजनांशी संबंधित काम करू शकता आणि त्यासाठी शुल्क आकारू शकता. आजकाल लोक आधार कार्ड अपडेट करण्यासाठी, संपूर्ण आयडी प्रिंट काढण्‍यासाठी, ई-श्रम कार्ड करण्यासाठी इ.साठी एमपी ऑनलाइन दुकानांना भेट देतात.
जेव्हा हे दुकान उघडेल, तेव्हा तुम्ही फोटो कॉपी आणि प्रिंटआउट काढण्यासारख्या कामातूनही कमाई करू शकता.
5.पान दुकान
मी खूप वर्षांपूर्वी ‘मैं भला और मेरी पान की दुकून भली’ ही कथा वाचली होती, ज्यात एका बेरोजगार तरुणाने सरकारी नोकरी न मिळाल्याने नाराज होऊन पान दुकान उघडून चांगले उत्पन्न मिळवले होते. ही एक चांगली व्यवसाय कल्पना आहे. या दुकानात सुरुवातीच्या गुंतवणुकीनंतर दररोज उत्पन्न मिळते. प्रत्येक गावात, शहरात आणि गावात पान खाण्याचे शौकीन लोक आहेत. आणि जर तुम्ही बनवलेल्या पानात गुणवत्ता असेल तर तुमचे दुकान प्रसिद्ध होईल, ज्यामुळे नफा वाढेल. यासाठी जास्त गुंतवणूक आणि शिक्षणाची गरज नाही.
6.पंक्चर दुकान
हा एक असा व्यवसाय आहे ज्यामध्ये गुंतवणूक खूप कमी आहे आणि असे तरुण जे पूर्णपणे निराश झाले आहेत ते आपल्या उदरनिर्वाहासाठी हे काम करू शकतात. यासाठी पेट्रोल पंपाजवळील जागा अधिक चांगली मानली जाते कारण महामार्गावरील लोकांना हे दुकान अशा बागेत आढळते. यामध्ये पंक्चर दुरुस्तीशिवाय किरकोळ दुरुस्तीसाठीही पैसे मिळतात. याव्यतिरिक्त सायकल, मोटरसायकल आणि चार चाकी टायर, ट्युब आणि वाहनांचे छोटे पार्ट ठेवल्यानेही भरपूर कमाई होते. कमी शिक्षित लोकांसाठी ही एक चांगली व्यवसाय कल्पना सिद्ध होऊ शकते. ज्या गावांमध्ये वाहनांची जास्त वर्दळ असते, अशा रस्त्यांवर या दुकानाला वाव आहे.
7.कार धुण्याचे दुकान
आजकाल जवळपास प्रत्येकाकडे सर्व शहरे, शहरे आणि खेड्यापाड्यात एक किंवा अधिक वाहने आहेत आणि घराबाहेरील कॉम्प्रेसरवर कार धुण्याची गुणवत्ता काही और आहे. प्रत्येकाच्या घरी कार वॉशची व्यवस्था नसते आणि वेळेची कमतरता देखील असते. अशा परिस्थितीत तो दुचाकी असो की चारचाकी असो, कार धुण्याच्या दुकानात जाणे पसंत करतो. कमी शिकलेल्या लोकांसाठी हा कमी खर्चाचा व्यवसाय आहे.
यासाठीही अशी जागा निवडावी जिथे लोकांना पोहोचण्याची आणि गाडी पार्क करण्याची सोय असेल. यामध्ये सुरुवातीची गुंतवणूक म्हणजे पाण्याची व्यवस्था, जागा निवड, वीज कनेक्शन आणि कॉम्प्रेसर इ. एकदा हा व्यवसाय चालू झाला की त्यात चांगली कमाईही होते. बेरोजगार असण्यापेक्षा स्वतःचे उत्पन्नाचे साधन असणे चांगले.
8.कपड्यांचा किरकोळ विक्रेता
माझे एक नातेवाईक आहेत ज्यांनी मोठ्या शहरात शिक्षण घेतल्यानंतर अनेक वर्षे सरकारी नोकरीसाठी संघर्ष केला. नोकरी न मिळाल्याने त्यांनी गावातच कपड्यांचा छोटा व्यवसाय सुरू केला आणि छोट्या व्यवसायात मोठी प्रगती केली. जवळच्या शहरातून मोठ्या प्रमाणात कपडे आणून घरीच कपडे विकायला सुरुवात केली. यासोबतच तो जवळच्या हाट-बाजारात कपड्यांची किरकोळ दुकाने थाटायचा.
एकदा का तुमची ग्राहकांमध्ये चांगली प्रतिष्ठा निर्माण झाली की तुम्ही कपड्यांच्या छोट्या दुकानाचेही मोठ्या दुकानात रूपांतर करू शकता आणि मोठा नफा मिळवू शकता. सुरुवातीची गुंतवणूक कपड्यांच्या किरकोळ विक्रेत्यामध्ये करावी लागेल आणि एकदा व्यवसाय संपला की, तुमचे रोलिंग चालू राहील.
9.खत आणि औषधांचे दुकान
भारत हा कृषीप्रधान देश असून आजही या क्षेत्रात रोजगाराच्या अनेक संधी आहेत. गावात राहणाऱ्या तरुणांसाठी खत आणि शेतीशी संबंधित औषधांची दुकाने उघडणे ही एक चांगली फायदेशीर व्यवसाय कल्पना आहे. अशा परिस्थितीत तुम्ही तुमच्या गावात खते आणि कीटकनाशकांचे दुकान उघडले तर तुम्हाला आणखी चांगला नफा मिळू शकेल. या व्यवसायात साधारणपणे चांगले मार्जिन मिळते.
शेतीच्या कामात वापरल्या जाणार्‍या औषधांच्या विक्रीचा व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी, हे जाणून घेणे आवश्यक आहे की यासाठी तुम्हाला प्रथम परवाना घ्यावा लागेल. हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी तुम्हाला परवान्यासोबत काही रकमेची व्यवस्था करावी लागेल. एकदा का तुमची तुमच्या शेतकरी बांधवांमध्ये चांगली प्रतिष्ठा निर्माण झाली की तुम्ही त्यातून प्रचंड नफा कमावण्याच्या स्थितीत असाल. Startup Business
या व्यवसायात एजन्सी वेळोवेळी काही प्रोत्साहनपर भेटवस्तू देत असते. या कामात उधारीही चालते.
10.बियाणे स्टोअर व्यवसाय
गेल्या काही वर्षांत चांगल्या बियाण्यांकडे शेतकऱ्यांचा कल वाढला असून जवळपास प्रत्येक शेतकरी पारंपारिक बियाण्यांऐवजी सुधारित दर्जाचे बियाणे पेरण्यास प्राधान्य देतो. गावातील बियाणे भांडाराचा व्यवसाय हा एक फायदेशीर व्यवसाय आहे. यामध्ये तुम्ही एक लाख रुपयांपासून सुरुवात करू शकता. जेव्हा तुमच्याकडे चांगल्या प्रतीचे बियाणे उपलब्ध असेल तेव्हा तुमच्या गावातील आणि जवळपासच्या गावातील शेतकरी बाहेरच्या दुकानाऐवजी तुमच्या दुकानातून खरेदी करतील. तुम्ही सरकारद्वारे चालवल्या जाणाऱ्या मुद्रा योजनेसारख्या योजनांमधूनही कर्ज घेऊ शकता आणि तुमच्या व्यवसायाला उंचीवर नेऊ शकता.
11.दूध डेअरी व्यवसाय
जर तुमच्या गावात जमीन असेल आणि त्यात पाण्याची पुरेशी उपलब्धता असेल तर तुम्ही दूध डेअरी उघडून चांगला नफा मिळवू शकता. फक्त यासाठी तुम्हाला कठोर परिश्रम करण्याची सवय लावली पाहिजे. यामध्ये बँकांकडून कर्जही घेता येते. जर तुमच्या घरातील सदस्यांना पशुपालन आणि दूध उत्पादनात रस असेल तर ते तुमच्यासाठी खूप चांगले आहे.
दूध डेअरीमध्ये उत्पादित होणारे दूध स्थानिक तारेवर हॉटेल, चहाच्या दुकानात विकता येते. आजकाल दूध संघही गावोगावी दूध गोळा करतात. अशा परिस्थितीत ते विकण्यासाठी तुम्हाला कुठेही जाण्याची गरज नाही. घरात बसूनही काम करता येते.
दुधापासून तूप, चीज वगैरे बनवून ते विकूनही कमाई करता येते.
12.भाजीपाला उत्पादन
जर तुम्हाला शेती आणि भाजीपाला उत्पादनात रस असेल तर तुम्ही हे काम व्यावसायिकरित्या करून चांगले उत्पन्न मिळवू शकता. त्यासाठी शेतीयोग्य जमीन आणि वीज आणि पाण्याची व्यवस्था असावी. भाजीपाला स्थानिक बाजारपेठेत तसेच बाहेरही विकता येतो. फळे तसेच भाजीपाला पिकवून तुम्ही अतिरिक्त नफा कमवू शकता. जर तुम्हाला या कामाची माहिती नसेल, तर तुम्हाला सुरुवातीला काही समस्यांना सामोरे जावे लागेल, परंतु जेव्हा तुम्ही या विषयात तज्ञ व्हाल, तेव्हा तुम्हाला या कामाचा खूप आनंद होईल.
भाजीपाला शेती व्यवसाय हा वर्षभर चालणारा व्यवसाय आहे. जर तुमच्याकडे पुरेशी शेतजमीन असेल तर तुम्ही पारंपारिक पिकांच्या जागी भाजीपाला देखील घेऊ शकता. माझ्या एका मित्राने फक्त कांदा आणि लसूण लागवड करून वर्षाला लाखो रुपये कमवले होते. त्याच्या लागवडीसाठी, आपल्याला हे लक्षात ठेवावे लागेल की अशा वेळी पीक तयार होते जेव्हा जास्त किंमत मिळण्याची शक्यता असते, तर नक्कीच जास्त नफा मिळू शकेल.
13.पुस्तके आणि स्टेशनरी दुकान व्यवसाय
नुमा गावात पुस्तके आणि स्टेशनरीचे दुकानही खूप चांगले आहे. हे दुकान शाळेच्या जवळ असेल तर अजून छान. प्रत्येक गावातील मुलांना पुस्तकांची आणि प्रतींची गरज असते. जर तुम्ही हा व्यवसाय पकडला असेल तर तुम्हाला त्यात चांगला नफाही मिळतो. शाळकरी मुलांची पुस्तके आणि प्रतींसोबत इतर स्टेशनरी वस्तूही त्यात ठेवता येतील. बँका, पोस्ट ऑफिस वगैरेही गावात असतील, तर फोटोकॉपी मशीन ठेवून त्यातूनही कमाई करता येते.
14.कपडे शिवण्याचा व्यवसाय
जर तुम्हाला टेलरिंगमध्ये रस असेल तर हा देखील एक चांगला व्यवसाय होऊ शकतो. गावात शिवणकामाचे दुकान नसल्यामुळे अनेक वेळा गावकऱ्यांना कपडे शिवण्यासाठी बाहेरगावी जावे लागते, मात्र गावातच सुविधा असल्यास ते तुमच्याकडे येतील. कपडे शिवण्याच्या व्यवसायात अनेक संधी आहेत. लहान मुलांचे, महिलांचे ब्लाउज, पेटीकोट ते मोठ्यांच्या कपड्यांपर्यंत शिलाई करता येते. घरातील महिलांनीही हे काम शिकले तर दुप्पट फायदा होऊ शकतो.
माझी एक ओळख आहे, तो एका गावातला आहे जिथे कपडे शिवायला कोणी नाही. तिने आपल्या आईच्या घरी महिलांचे कपडे शिवण्याचे प्रशिक्षण घेतले आणि आता ती स्वतःच्या घरी कपडे शिवण्याचे काम करते. गुंतवणुकीच्या नावाखाली त्यांनी प्रशिक्षण आणि शिलाई मशीनवरच खर्च केला आहे.
ती स्वतःच्या घरी कपडे शिवते आणि तिच्याकडे इतक्या ऑर्डर्स येतात की ती एकटी ती पूर्ण करू शकत नाही. आता तिने आपल्या भावाला शिवणकाम शिकवले आहे आणि आता दोघे मिळून हे काम सांभाळतात. जेव्हापासून त्यांनी हे काम सुरू केले तेव्हापासून घरच्या गरजांसाठी त्यांच्याकडे पैशांची कमतरता नव्हती.
15.ग्रामीण भागातील लोकप्रिय व्यावसायिक पिठाच्या गिरणीचे दुकान
पिठाच्या गिरणीच्या दुकानासाठी जागा आणि पैशांची फारशी गरज नाही. कमी खर्चातच हा व्यवसाय सुरू करता येतो. ग्रामीण भागात बहुतेक लोक त्यांच्या घरी पिठाच्या गिरणीचे दुकान उघडतात. याला दुकान म्हणण्याऐवजी पिठाची गिरणी म्हणणे योग्य वाटते. मी हा ग्रामीण भागातील स्मार्ट व्यवसाय मानतो. तुमच्या घरात जर एखादी खोली किंवा हॉलवे रिकामे असेल तर तुम्ही तिथेही गहू ग्राइंडिंग मिल लावू शकता.
माझ्या मामाच्या गावात एका मैत्रिणीने सरकारी नोकरीकडे लक्ष न देता उच्च माध्यमिक शिक्षण पूर्ण करून पिठाची गिरणी उघडली होती आणि आज त्याने केवळ आपल्या कमाईतून घर बांधले आहे आणि त्याच्याकडे दोन गाड्या आहेत. त्याचा प्लस पॉइंट असा होता की त्याचे गाव थोडे मोठे होते आणि आजूबाजूच्या गावातील लोकही त्याच्याकडे येत असत. त्यांच्या कुटुंबातील सदस्यांनीही त्यांना या कामात मदत केली, त्यामुळे त्यांना पिठाच्या गिरणीचे काम करताना कोणतीही अडचण आली नाही.
16.गावात इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंच्या दुरुस्तीचे काम
ज्यांना या कामात रस आहे त्यांच्यासाठी हे एक उत्तम काम आहे. गावातील कुलर, पंखा, टीव्ही इत्यादी इलेक्ट्रिक वस्तू दुरुस्त करण्याचे काम सुरू केले की त्यातून चांगले उत्पन्न मिळते. इलेक्ट्रिकल वस्तू सुधारण्याचा एक मोठा फायदा देखील आहे की आपण आपल्या दुकानात काही वस्तू ठेवू शकता आणि त्या विकू शकता.
माझ्या एका मित्राने त्याच्या गावात टीव्ही, डीटीएच, कुलर इत्यादी सुधारण्याचे काम सुरू केले होते, या कामात माल सुधारण्यापेक्षा तो माल विकून जास्त नफा कमावतो. इलेक्ट्रिक वस्तूंच्या घाऊक दुकानांची ओळख झाली की तिथून अगदी कमी किमतीत माल मिळू लागतो.
17.सौंदर्य दुकान
आजकाल प्रत्येक गावात, शहरात ब्युटी पार्लर आणि सौंदर्यप्रसाधनांची लोकप्रियता खूप वाढली आहे आणि त्याला चांगला वावही आहे. जर तुम्हाला वाटत असेल की तुम्ही या प्रकारच्या व्यवसायात यशस्वी होऊ शकता, तर त्याची कल्पना देखील चांगली आहे.
मागच्या महिन्यात माझ्यासोबत कॉलेजमध्ये शिकणाऱ्या माझ्या एका मित्राच्या घरी गेलो आणि त्याच्या घराचा रंग पाहून थक्क झालो कारण जेव्हा मी त्याच्याशी फोनवर बोलायचो तेव्हा तो म्हणायचा की माणसाला जमत नाही. आत्ता कोणताही व्यवसाय मिळवा. पण त्याचं घर बघून असं अजिबात वाटत नव्हतं. जेव्हा मी तिला विचारले की तुझ्या पलीकडे उत्पन्नाचे साधन काय आहे, तेव्हा तिने सांगितले की यार, काही नाही, तुझ्या वहिनीला महिलांच्या सौंदर्याच्या वस्तू विकण्याची खूप आवड आहे आणि त्यातून ती घरखर्च चालवत आहे.
यामुळे ग्राहकांचीही बचत होते – एक, त्यांना शहरात जाण्याची गरज नाही आणि दुसरे म्हणजे स्वस्त वस्तूंमुळे त्यांचे पैसेही वाचतात. माझ्या मित्राच्या पत्नीला यातून अनेक फायदे झाले – ती घरी पैसे कमवते, वेगळे दुकान किंवा शटर घेण्याचा खर्च वाचते आणि ती तिच्या घराकडे पूर्ण लक्ष देऊ शकते. जेव्हा ती घरातील कामात व्यस्त असते तेव्हा तिची मुले आणि पती लक्ष ठेवतात.
18.सौंदर्य प्रसाधनगृह
फॅशनच्या या जमान्यात ब्युटी पार्लरची खूप क्रेझ आहे. ते उघडण्यासाठी, सर्वप्रथम तुम्हाला या कामाचे प्रशिक्षण दिले पाहिजे आणि तुमच्याकडे सुरुवातीला गुंतवणूक करण्यासाठी रक्कम आणि जागा असावी.
19.ग्रामीण भागात कोचिंग क्लासचा व्यवसाय
शिक्षणाचे महत्त्व सर्वत्र आहे. ग्रामीण भागातही आता पालकांमध्ये मुलांच्या शिक्षणाविषयी आणि लेखनाविषयी जागरुकता पूर्वीपेक्षा जास्त आहे. गावात कोचिंग सेंटर सुरू करून गावातील मुलांना शिक्षण देण्याचे काम करता येईल. ग्रामीण भागात नवोदय प्रवेश परीक्षेसाठी कोचिंगलाही चांगला वाव आहे.
मी अनेकदा पाहिलं आहे की खेड्यातील लोकांना त्यांच्या मुलांना उत्तम कोचिंग मिळावं असं वाटतं पण त्यांना चांगली कोचिंग सेंटर्स मिळत नाहीत. हे काम गावात झाले तर त्यातून चांगले उत्पन्न मिळण्याची शक्यता आहे. ग्रामीण भागात गणित आणि इंग्रजी विषयांसाठी शिकवणाऱ्या शिक्षकांना मोठी मागणी आहे.
20.औषधी आणि सुगंधी वनस्पतींची लागवड
ग्रामीण भागात औषधी आणि सुगंधी वनस्पतींच्या लागवडीला भरपूर वाव आहे. यासाठी शेतीयोग्य जमीन असणे आवश्यक आहे, परंतु या कामाची आवड आणि प्रशिक्षण देखील आवश्यक आहे. अनेक सरकारी संस्था यासंबंधी माहिती देतात, तिथून तुम्ही संपर्क करू शकता. त्याच्या विपणन आणि शेती तंत्राचे प्रशिक्षण घेतल्यानंतर, जेव्हा तुम्ही ही शेती करता तेव्हा तुम्हाला त्यातून भरपूर नफा मिळू शकतो.
