GST नोंदणीसाठी लागणारी कागदपत्रे आणि प्रक्रिया – 2025 अपडेट

भारत सरकारने लागू केलेल्या वस्तू आणि सेवा कर प्रणाली (GST) अंतर्गत, विशिष्ट आर्थिक मर्यादा ओलांडणाऱ्या व्यावसायिकांना GST नोंदणी आवश्यक आहे. या लेखामध्ये 2025 सालासाठी लागणारी अद्ययावत कागदपत्रे, नोंदणी प्रक्रिया, आणि महत्त्वाच्या सूचना दिल्या आहेत.

GST नोंदणी कोणासाठी आवश्यक आहे?

GST नोंदणी खालील प्रकारच्या व्यावसायिकांसाठी आवश्यक आहे:

• वार्षिक उलाढाल ₹20 लाखांपेक्षा अधिक (विशेष राज्यांसाठी ₹10 लाखांपेक्षा अधिक)
• ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्मवर व्यापार करणारे
• आंतरराज्य वस्तू किंवा सेवा पुरवणारे
• Input Service Distributor (ISD)
• Composition Scheme अंतर्गत नोंदणी घेणारे व्यापारी

GST नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे (2025 अपडेट)

1. ओळखपत्र

• आधार कार्ड
• पॅन कार्ड (व्यक्ती/संस्था)

2. पत्ता पुरावा

• वीज बिल / टेलिफोन बिल (ताजे)
• भाडेकरार (Rent Agreement) किंवा मालकीचे पुरावे (Property Tax Receipt/Registry Copy)

3. व्यावसायिक कागदपत्रे

• दुकान परवाना (Shop Act License)
• भागीदारी करार / कंपनी रजिस्ट्रेशन प्रमाणपत्र
• अधिकृतता पत्र / बोर्ड ठराव (Authorisation Letter/Board Resolution)

4. बँकेशी संबंधित कागदपत्रे

• बँक पासबुक / रद्द केलेला चेक / बँक स्टेटमेंट (ताजे 1-3 महिने)

GST नोंदणी प्रक्रिया (ऑनलाइन) – 2025

टप्पा 1: जीएसटी पोर्टलवर नोंदणी करा

पोर्टल: https://www.gst.gov.in

• “Services > Registration > New Registration” वर क्लिक करा

टप्पा 2: प्राथमिक माहिती भरा

• व्यवसायाचा प्रकार, राज्य, ईमेल आणि मोबाइल क्रमांक प्रविष्ट करा
• OTP द्वारे प्रमाणीकरण पूर्ण करा

टप्पा 3: TRN (Temporary Reference Number) मिळवा

• TRN द्वारे लॉगिन करून पुढील माहिती भरा

टप्पा 4: GST REG-01 फॉर्म भरा

• सर्व कागदपत्रे अपलोड करा
• व्यवसायाची सविस्तर माहिती द्या

टप्पा 5: पडताळणी (Verification)

• Aadhaar OTP किंवा Digital Signature द्वारे पडताळणी करा

टप्पा 6: ARN (Application Reference Number) मिळवा

टप्पा 7: GST प्रमाणपत्र प्राप्त करा

• 7 कार्यदिवसांच्या आत ईमेल आणि पोर्टलवर प्रमाणपत्र मिळते

GST नोंदणीसाठी चेकलिस्ट (Checklist)

✅ पॅन कार्ड (व्यक्ती/कंपनी)
✅ आधार कार्ड
✅ बँक पासबुक / चेक / स्टेटमेंट
✅ पत्ता पुरावा (वीज बिल / भाडेकरार)
✅ व्यवसायाशी संबंधित कागदपत्रे
✅ अधिकृत व्यक्तीचा फोटो व स्वाक्षरी पत्र

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)

Q1: GST नोंदणी साठी किती वेळ लागतो?
A: साधारणतः 7 कार्यदिवसात GST प्रमाणपत्र मिळते, आधार प्रमाणीकरण केल्यास अधिक जलद होऊ शकते.

Q2: आधार नसल्यास GST नोंदणी करता येते का?
A: होय, परंतु त्यासाठी फिजिकल पडताळणी लागते आणि वेळ अधिक लागू शकतो.

Q3: नवीन व्यवसाय सुरू करत असाल तर नोंदणी गरजेची आहे का?
A: जर उलाढाल निर्धारित मर्यादेपेक्षा कमी असेल, तर नोंदणी ऐच्छिक आहे; अन्यथा अनिवार्य आहे.

Q4: जीएसटी नोंदणीसाठी कोणती फी लागते?
A: जीएसटी पोर्टलवर नोंदणी मोफत आहे. परंतु, व्यावसायिक सल्लागाराची मदत घेतल्यास ते शुल्क आकारू शकतात.

निष्कर्ष

GST नोंदणी ही कोणत्याही व्यावसायिकासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. योग्य कागदपत्रांसह आणि व्यवस्थित प्रक्रिया समजून घेतल्यास ही नोंदणी सहज आणि जलद होऊ शकते. वरील माहितीचा वापर करून तुम्ही स्वतःही नोंदणी करू शकता किंवा अधिकृत सल्लागाराची मदत घेऊ शकता.

GST नोंदणीसंबंधी तुमचे काही प्रश्न असल्यास खाली कॉमेंटमध्ये विचारू शकता.